اخبار

به گزارش ایسنا، دکتر فرزین کلانتری در کارگاه علمی ریزگردهای نمکی با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر معضل ریزگرد به صورت فراگیر در کشور وجود دارد، اظهار کرد: این پدیده یک پدیده جدید نیست، بلکه در کشورهایی چون شمال آفریقا، آمریکا و حتی در استرالیا نیز با آن مواجه هستیم و این امر به دلیل دستکاری‌های بشر در طبیعت است.

وی یکی از کانون‌های جدید گرد و غبار را دریاچه آرال نام برد و یادآور شد: این دریاچه در شرق دریای خزر و در مرز کشورهای قزاقستان و ازبکستان قرار دارد که از جمله دریاچه‌های آب شیرین است و آب رودخانه‌هایی چون آمودریا و سیردریا به آن وارد می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیر با بیان اینکه بر روی این دو رود ۴۰ سد و بند انحرافی احداث شده است، تاکید کرد: با دستکاری‌هایی که بر روی این دریاچه صورت گرفته، سرنوشت تلخی برای دریاچه آرال رقم خورده است.

کلانتری، حفر بزرگترین کانال آبی و احداث بلندترین سد خاکی دنیا را از دیگر معضلات ایجادشده برای دریاچه آرال نام برد و اظهار کرد: با اقدامات صورت گرفته هر چند که رشد اقتصادی منطقه، افزایش و جمعیت آن ازدیاد یافت، ولی موجب شد تا این دریاچه تحت تنش‌های زیستی و خشک شدن حوضه‌های آبریز آن، خشک شود. به گونه‌ای که بر اساس گزارش‌های جهانی خشک شدن دریاچه آرال یکی از بزرگترین معضلات زیست محیطی به شمار می‌رود.

کلانتری با تاکید بر اینکه با خشک شدن این دریاچه، توفان‌های نمکی وسعت زیادی را در برگرفته است، خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش‌های منتشر شده ساکنان اطراف این دریاچه مبتلا به بیماری‌هایی چون کم خونی، سل، مشکلات تنفسی و همچنین رشد ۵۰ درصدی مرگ و میر کودکان ایجاد شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه در ایران، توضیح داد: وسعت دریاچه ارومیه یک دهم دریاچه آرال و حجم آب آن پنج درصد آرال است، ضمن آنکه در اطراف دریاچه ارومیه پوشیده از کوه است، ولی در اطراف دریاچه آرال پوشیده از دشت است.

کلانتری با بیان اینکه در نتیجه اقدامات صورت‌گرفته بر روی دریاچه ارومیه، آب این دریاچه در طول ۲۰ سال هفت متر کاهش یافت، اظهار کرد: دلایل اصلی خشک شدن این دریاچه را باید در مهار روان‌آب‌های سطحی و توزیع آن در شبکه‌های آبیاری کشاورزی، بهره‌برداری زیاد از منابع آب‌های زیرزمینی و تغییرات جوی و کاهش نزولات آسمانی جستجو کرد.

این محقق حوزه محیط زیست با تاکید بر اینکه دلایل خشک شدن دریاچه‌های آرال و ارومیه شبیه هم است، اظهار کرد: اما در عین حال دریاچه آرال در میان یک دشت باز و بادخیز قرار دارد. به گونه‌ای که سرعت باد ۱۲۹ کیلومتر در ساعت است، ولی دریاچه ارومیه در میان کوه‌ها قرار دارد و سرعت باد در آن به ۶۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد.

وی اضافه کرد: بر این اساس طوفان‌های نمکی دریاچه ارومیه بر خلاف دریاچه آرال وسعت زیادی را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.

به گفته کلانتری تا کنون راهکارهایی نظیر انتقال آب از حوضه‌های مجاور و از سرشاخه زاب صغیر در پیرانشهر و ارس، توقف یا کاهش بهره‌برداری از منابع آبی و علاج‌بخشی عوارض از جمله راهکارهایی است که برای خشک شدن دریاچه ارومیه ارائه شده است.

وی در عین حال یادآور شد: علاوه بر آن استفاده از روش‌های تثبیت خاک و همچنین بادشکن‌ها می‌تواند در این زمینه موثر باشد.

به گزارش ایسنا، بیش از نیمی از ایرانیان اطلاعات‌ اندکی درباره تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین دارند. تغییرات و گرمایشی که روز به روز محیط زیست را به نابودی می‌کشانند. محیط زیستی که دیگر همگان می‌دانند حفظ آن فقط بر عهده دولت نیست و باید برای تغییر نگاه افراد، فعالیت‌های تاثیرگذاری انجام شود. چنین فعالیت‌هایی در ایران نیز در حال انجام است. فعالیت‌هایی که باید روز به روز بیشتر شود. طبق تحقیقات صورت گرفته از سوی ناصر پاشاپور نیکو، فعال حوزه تحقیقات بازار که افراد بالای ۱۵ سال ساکن ۱۷ شهر بزرگ ایران در آن حضور داشته‌اند،   تنها شش درصد افراد اظهار کرده اند که درباره تغییرات آب و هوا مطالعه و اطلاعات زیادی دارند.

طبق تحقیقات انجام شده؛ افراد حاضر در دهک‌های بالا از لحاظ طبقه اجتماعی اقتصادی بیش از متوسط جامعه نسبت به شرایط و تغییرات آب و هوایی نگران هستند و در این زمینه مطالعه می‌کنند. ۵۴ درصد افراد حاضر در بالاترین دهک‌ درباره مسئله تغییرات آب و هوایی محیط زیست آگاهی دارند. چنین آماری نشان می‌دهد، ایرانیان توجه به محیط زیست را جزء اولویت‌های اولیه خود قرار نداده و اگر شرایط اقتصادی آنها مهیا باشد و نسبت به آن نگرانی نداشته باشند، به سراغ توجه به مسائل محیط زیست می‌روند. این نکته قابل تامل بوده و باید نسبت به آن چاره اندیشی شود چرا که توجه بخش بزرگی از جامعه به مسائل محیط زیست کافی نیست و باید راهکاری برای جلب نظر تعداد بیشتری از افراد نسبت به تغییرات آب و هوایی صورت بگیرد.

نگرانی ایرانیان نسبت به تغییرات آب و هوایی   

در شرایط اقتصادی حال حاضر؛ عده‌ای از ایرانیان نگران آینده و تغییرات آب و هوایی هستند. این عده از افراد که یک سوم جامعه را تشکیل می‌دهند، در پاسخ به این سئوال:آیا تغییرات آب و هوایی نگران کننده است؟ پاسخ مثبت داده‌اند. البته در این میان؛ نزدیک به ۳۰ درصد جامعه نسبت به این سئوال بی‌تفاوت بوده و جواب ممتنع داده‌اند.

یک بخش‌بندی دو بعدی از میزان آگاهی افراد در مقابل میزان نگرانی آنها نشان می‌دهد در حدود ۲۷ درصد ایرانیان از تغییرات آب و هوایی مطلع و نسبت به آن نگران هستند. میزان نگرانی در مورد تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین در تمامی سطوح جامعه به طور نسبی یکسان و در حدود ۳۰% است. میزان نگرانی در دهک های دوم و سوم با اختلاف جزئی بیشتر از سایرین است اما اختلاف معناداری وجود ندارد.  

به طور کل وضعیت آگاهی و نگرانی در خصوص تغییرات نسبتا نگران کننده است. در حدود یک چهارم جامعه (۲۷%) گروهی از افراد هستند که نه نسبت به تغییرات آب و هوایی مطلع و نه نسبت به آن نگران هستند. ۲۹ درصد دیگر از جامعه نیز نسبت به تغییرات نگران هستند اما نسبت به آن اطلاعات زیادی ندارند. زنگ خطر اصلی برای جامعه، گروه ۱۵ درصدی هستند که نسبت به این پدیده اطلاعات دارند اما در این خصوص نگرانی ندارند. تصمیم گیرندگان و کسانی که نسبت به اجرای برنامه‌های فرهنگ سازی اقدام می‌کنند، باید چنین درصدهایی را  درنظر گرفته و نسبت به آن توجه خاصی داشته باشند. با در نظر گرفتن این درصد، محتوای تولیدی برای این بخش بندی متفاوت و مطمئنا اثربخشی آن بالاتر خواهد رفت.

رفتارهای دوستدار محیط زیست

چندی‌ست برخی از افراد علاقه مند به حفظ محیط زیست سعی در عدم بکارگیری کیسه‌های پلاستیکی دارند و برای خریدشان از ساک‌های پارچه‌ای استفاده می‌کنند. افرادی که هم از تغییرات آب و هوایی مطلع و هم نسبت به آن نگران هستند، بیشتر از سایرین اینگونه رفتار می‌کنند. درصد قابل توجهی از این گروه نسبت به مصرف انرژی و آب نیز دقت زیادی دارند. برای مثال ۶۹ درصد این دسته از افراد، برای کاهش مصرف آب در منزل‌شان تلاش می‌کنند. همچنین ۶۶ درصد این دسته، در مصرف مابقی حامل‌های انرژی مانند گاز نیز صرفه جویی می‌کنند.

در مجموع دیدگاه عامه مردم نسبت به محیط زیست در حال تغییر است. ۳۵ درصد از افراد جامعه استفاده دوباره از محصولاتی مانند کاغذ و بطری به جای دورانداختن آنها را جزئی از سبکهای رفتاری خود می‌دانند.   نزدیک به ۲۰ درصد افراد نیز تصمیم دارند، دیگر محصولاتی را که بسته‌بندی شان زباله بیشتری تولید می‌کنند، نخرند. با وجود تغییرات مثبتی که در اینگونه رفتارها دیده می شود، توجه و تلاش برای کاهش مصرف آب و حامل های انرژی (مثل برق و گاز، ...) در جامعه در سه سال گذشته رو به افت بوده است. این موضوع نیاز به فرهنگ سازی در حوزه مصرف آب و انرژی را بیان میکند.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که افراد با سطح تحصیلات بالاتر بیشتر از سایرین نگرش‌های دوستدار محیط زیست دارند. برای مثال در بین افرادی که تحصیلات دانشگاهی در سطح کارشناسی ارشد و بالاتر داشته اند، ۶۵ درصد به سؤال "حاضرم سبک زندگی‌ام را به شیوه‌ای تغییر دهم که با محیط زیست سازگار است" پاسخ مثبت داده‌اند. در میان این افراد: ۵۶ درصد از افراد نیز عنوان کرده‌اند، حاضرند برای خرید محصولات دوستدار محیط زیست مبلغ بالاتری پرداخت کنند.

آنچه که مشخص است شرایط اقلیمی در تمامی کشورها در حال تغییر است و باید افراد هر جامعه‌ای نسبت به این تغییرات حساس باشند. حساسیتی که بهتر است از طریق شیوه‌های مختلف اطلاع رسانی و تبلیغاتی افزایش یابد. ایران نیز کشوری‌ست که از اینگونه تغییرات مصون نمانده و باید نسبت به تغییر نگرش افراد جامعه فعالیت‌های مختلف و تاثیرگذاری صورت پذیرد.

اینگونه فعالیت‌ها با بالا بردن سطح آگاهی، همچنین ترغیب و گسترش سبک زندگی دوستدار محیط زیست می تواند قدمی بزرگ برای تضمین آینده کودکان سرزمین‌مان باشد. 

به گزارش ایسنا و به نقل از هاروارد، امروزه ۹۷ درصد از دانشمندان اقلیم معتقدند که انسان به طور چشمگیری جو زمین را تغییر داده و گرمایش جهانی یکی از بزرگترین تهدیدات برای بشریت است.

محققان در سرتاسر جهان در حال حاضر سخت به دنبال راه‌های نوآورانه برای مقابله و جبران برخی از آسیب‌های وارده به زمین هستند.

"هائوتیان وانگ" یکی از محققان موسسه رولند در دانشگاه هاروارد یک سیستم بهبود یافته برای استفاده از برق تجدیدپذیر برای تبدیل کربن دی اکسید(CO2) به کربن مونوکسید(CO) به منظور استفاده در فرآیندهای صنعتی ایجاد کرده است.

هدف این است که یک روز دنیا بتواند گازهای گلخانه‌ای را که از مکان‌هایی مانند نیروگاه‌ها تولید می‌شوند، از راکتورهای کاتالیزوری عبور دهد. این راکتورها، گازهای گلخانه‌ای را به سوخت‌هایی تبدیل می‌کنند که تنها اکسیژن منتشر می‌کنند.

اثر گلخانه‌ای

گازهای گلخانه‌ای مانند کربن دی اکسید و متان، گرمایی را که تلاش می‌کند از جو زمین فرار کند، گیر می‌اندازند. مقدار معینی از این گازها در زمین نقش مهمی در حیات این سیاره ایفا می‌کنند.

با این وجود، حضور بیش از حد گازهای گلخانه‌ای می‌تواند سیستم‌های طبیعی زمین را مختل کند و تنظیم آب و هوا توسط زمین را تحت تاثیر قرار دهد.

خداحافظ CO2

با ایجاد یک بهبود در یک سیستم که در سال ۲۰۱۷ پیشنهاد شده بود، دستگاه‌ها یا سلول‌های جدید می‌توانند برای مبارزه با CO2 در صنایع تولید کننده گازهای گلخانه‌ای مورد استفاده قرار گیرند.

سیستم کاهش CO2 الکتروکاتالیتیک کوچک، گاز گلخانه‌ای را می‌گیرد و از طریق یک فرآیند پایدار، آن را به مواد شیمیایی مفید تبدیل می‌کند.

"وانگ" این فرآیند را در مجله Press Cell توضیح می‌دهد و می‌گوید: ایده امیدوار کننده این است که این دستگاه‌ها را می‌توان به نیروگاه‌های زغال سنگ یا سایر صنایع که CO2 زیادی تولید می‌کنند، متصل کرد.

وی افزود: حدود ۲۰ درصد از این گازها، CO2 هستند، بنابراین اگر شما بتوانید آنها را به این سلول‌ها منتقل کنید و آن را با برق پاک ترکیب کنید، به طور بالقوه می‌توان به صورت پایدار مواد شیمیایی مفیدی را از این مواد زائد تولید کرد.

البته این سیستم در حال حاضر زمان زیادی صرف می‌کند و محققان به دنبال تسریع آن هستند.

در واقع، وانگ نشان داد که فقط یک سلول ۱۰ در ۱۰ سانتیمتری می‌تواند از CO2، تا چهار لیتر CO در ساعت تولید کند. این فرآیند به دلیل مقیاس کوچک و هزینه کم، هیجان‌انگیز است، چرا که منجر به توسعه طیف گسترده‌ای از امکانات در آینده نزدیک می‌شود.

وانگ می‌گوید: در نهایت ممکن است روزی برسد که صنعت بتواند کربن دی اکسیدی را که اکنون در جو آزاد می‌شود را جذب کند و آن را به محصولات مفید تبدیل کند.